اعیاد
عید فطر
در روز عید فطر ابتدا نماز عید فطر را به جماعت می خوانند و هر کس که بتواند در آن شرکت می کند این مراسم قبلاً توسط یک نفر از اهالی روستا که مردم به آن اعتماد داشتند اقامه می شد ولی در سالهای اخیر از طرف سازمان تبلیغات اسلامی یک نفر روحانی به روستا اعزام می شود که در ایّام ماه محرم تا روز عید فطر در روستا کلاسهای مختلف قرآن و احکام و ادعیه را اجرا می کند و مردم هم هرکس به تناسب وضع مادی خود مبلغی را به این روحانی پرداخت می نمایند که توسط یک نفر جمع آوری می شود و به فرد روحانی داده می شود.
اعیاد
عید فطر
در روز عید فطر ابتدا نماز عید فطر را به جماعت می خوانند و هر کس که بتواند در آن شرکت می کند این مراسم قبلاً توسط یک نفر از اهالی روستا که مردم به آن اعتماد داشتند اقامه می شد ولی در سالهای اخیر از طرف سازمان تبلیغات اسلامی یک نفر روحانی به روستا اعزام می شود که در ایّام ماه محرم تا روز عید فطر در روستا کلاسهای مختلف قرآن و احکام و ادعیه را اجرا می کند و مردم هم هرکس به تناسب وضع مادی خود مبلغی را به این روحانی پرداخت می نمایند که توسط یک نفر جمع آوری می شود و به فرد روحانی داده می شود.
زکات فطریه
یک روز قبل از عید فطر یعنی آخرین روز از ماه رمضان هر خانواده
مقدار فطریه را جمع نموده و به فرد یا افراد مستحقّی که با وی نسبت فامیلی
دارند می دهند. در صورتیکه افراد وضع مادی فقیرانه ای داشته باشند مبلغ
زکات فطریه را از فرد بزرگ خانواده تا به کوچکترین فرد خانواده دست به دست
می گردانند و این مبلغ را به فرد کوچک خانواده می دهند و یا به فرد
مستحقّی می پردازند که غالباً به یکی از بستگان نزدیک داده
می شود. در روز عید فطر هر خانواده درصورتی که وسیله نقلیه های داشته باشند به مراکز تفریحی اطراف
می
روند و در صورتیکه وسیله ای نداشته باشند در نزدیکی محل سکونت خود جای
مناسبی را پیدا کرده و ناهار را در آنجا صرف می کنند و در زمانی که تعداد
زیادی از افرادی روستا با هم باشند بازیهای دسته جمعی محلی و فوتبال انجام
می شود.
عید قربان
این عید از جمله اعیادی ست که در نزد مردم دارای احترام والایی است و هر کس با کشتن بز ، گوسفند ، گاو و تقسیم گوشت آن بین همسایگان این روز را گرامی داشته و با این عمل و یاد آوری حماسه ابراهیم(ع) با تیغ عبودیت ، نفس حیوانی خویش را می کشند.
عید مردگان
در آخرین پنجشنبه هر سال هر خانواده با پختن غذایی به قبرستان می روند و در نزدیکی قبور سفره بزرگی را پهن کرده و تمامی افراد روستا دور سفره می نشینند و با هم به خوردن غذا مشغول می شوند این عمل که در پایان زمستان و آغاز حیات طبیعت صورت میگیرد به انسان این نکته را یادآوری می کند که مرگ پایان زندگانی نیست و حیاتی بعد ازمرگ وجود دارد. این مراسم برای یاد گردن از گذشتگان و یادآوری مرگی است و با فاتحه برای مردگان ختم می شود.
عید نوروز
جشن عید نوروز مناسبت خوبی است برای رفع کینه ها و عداوتها و معمولاً افرادی که با یکدیگر در سال گذشته خصومتی پیدا کرده اند در این موقع با وساطت افراد مورد احترام به منازل یکدیگر رفته و کینه را از دل یکدیگر می زدایند. درگذشته کودکان و نوجوانان با فرا رسیدن فصل نوروز کیسه کوچکی برداشته و به در تمامی منازل می رفتند و به اصطلاح عیدی می گرفتند که این عیدی مخلوطی بود از گندم بو داده، کل خنگ و مغز زردآلو که معمولاً این کار دسته جمعی انجام میشد. در عید نوروز بزرگترها نیز به منازل آشنایان ، وابستگان و همسایگان خود می روند و سال نو را به آنان تبریک می گویند و افراد روستا جهت زدودن غم از چهره کسانی که فردی را در سال گذشته از دست داده اند به منازل آنان رفته و با خرید لباس نویی سعی در آن دارند تا شادی را به میان آنها باز گردانند و درباره خانواده های شهدا نیز هر سال تکرار می گردد.
شب نشینی
شب نشینی درگذشته یک امر رایج بین مردم بوده و در کنار افراد برگ فامیل ( ریش سفیدان ) جمع می شدند و از آنان حکایتهای تلخ و شیرین گذشته ، قهرمانیها و یا قصّه ها ( متیلها ) را گوش می دادند تا روزی برای فرزندان و نوه های خود نقل کنند. این مورد در زمستانها بدلیل فراغت بیشتر مردم از کار کشاورزی جلوه خاصی می یافت . در خانه های گلی و خشتی همه به دور بخاری هیزمی که در یکی از دیوارهای خانه تعبیه شده بود می نشستند و تنقّلات و خوردنی های محلّی مثل بر(پسته کوهی ) ، کل خنگ[۲] و گندم بو داده مغز زرد آلو می خوردند و به سخنان پیرمردان و پیرزنان دنیا دیده گوش می دادند و هر یک خاطرات و افتخارات خود و یا گذشتگان خود را نقل می کردند و گاهی برای آینده پسران و دختران خویش نقشه ها می کشیدند . در سالهای اخیر اگر چه کمتر اتفّاق می افتد اما کاملاً از میان نرفته و کم و بیش وجود دارد.
تفریحات جدید
تفریحاتیکه در گذشته وجود داشته با ورود وسایل و بازیهای جدید کم کم فراموش می گردد. از جمله بازیهای جدید که در روستای ده برآفتاب رایج است فوتبال ، والیبال و شطرنج است . که جوانان و نوجوانان زیادی را در اوقات فراغت گرد هم می آورد. زمین فوتبال و والیبال مدرسه راهنمایی روستا مکانی است که در عصرها و روزهای تعطیل جوانان و نوجوانان روستا را در خود دارد.
میهمانی
میهمانی به دو صورت انجام می گیرد:
۱- اینکه فرد ، افرادی را دعوت می کند که میهمان او باشند که زمان آن را معین می کنند.
۲- فرد یا افرادی برای سرکشی به منزل فرد دیگری می روند که در مورد دوم غالباً بصورت سرزده و بدون اطلاع قبلی صورت می گیرد و در این میهمانی ها بیشتر افرادی که نسبت فامیلی نزدیکی یا یکدیگر دارند انجام می گیرد. میزبان در این میهمانی ها نهایت سعی خود را بکار می گیرد تا از میهمانان خود بخوبی پذیرایی نماید و در انجام خدمت به آنها از هیچ نکته ای فروگذاری نمی کند. در صورتی که میهمانان غریبه باشند یا اصطلاحاً ، ( هم چشم ) باشند احترام و اکرام آنان به مراتب بیشتر خواهد بود و در سر سفره غذا یک نفر بالای سر آنان ایستاده و به آنان آب می دهد.
[۱] – بخش بازیهای محلی با استفاده از کتاب « بازیهای محلی » نوشته … امیریان ، نوشته شده است .
[۲] – نوعی پسته کوهی که از بن کوچکتر و نرمتر است و به آسانی در دهان خورد می شود و در نواحی گرمسیری بیشتر وجود دارد.
مذهب
مردم این روستا همگی مسلمان و شیعه اثنی عشری هستند. مذهب عمیقاً در بین آنان نفوذ دارد. مذهب در بین اهالی روستای دهبرآفتاب به دلایل متعددی از جمله:
– اینکه آنان از اولاد پیامبر هستند. جد بزرگ آنان(آقامیر) با ۲۳ پشت به حضرت زین العابدین می رسد.
– وجود میرفتاح جد آنان بعنوان یک شخصیت بر جسته مذهبی و عرفانی که نه تنها مردم این روستا که مردم دیگر نقاط استان برای او احترام زیادی قائل اند و به او اعتقاد راسخ دارند.
– وجود شخصیتهای علمی و مذهبی همچون میرزینال حسینی و سیّد محمّد لطیف حسینی که تحصیل کرده حوزه های علمیه اصفهان بودند.
– انتظاراتی که مردم دیگر نقاط بعنوان سادات از مردم این روستا داشتند باعث گردیده که مذهب در بین آنان از نفوذی قابل توجه برخوردار باشد.
مذهب
مردم این روستا همگی مسلمان و شیعه اثنی عشری هستند. مذهب عمیقاً در بین آنان نفوذ دارد. مذهب در بین اهالی روستای دهبرآفتاب به دلایل متعددی از جمله:
– اینکه آنان از اولاد پیامبر هستند. جد بزرگ آنان(آقامیر) با ۲۳ پشت به حضرت زین العابدین می رسد.
– وجود میرفتاح جد آنان بعنوان یک شخصیت بر جسته مذهبی و عرفانی که نه تنها مردم این روستا که مردم دیگر نقاط استان برای او احترام زیادی قائل اند و به او اعتقاد راسخ دارند.
– وجود شخصیتهای علمی و مذهبی همچون میرزینال حسینی و سیّد محمّد لطیف حسینی که تحصیل کرده حوزه های علمیه اصفهان بودند.
– انتظاراتی که مردم دیگر نقاط بعنوان سادات از مردم این روستا داشتند باعث گردیده که مذهب در بین آنان از نفوذی قابل توجه برخوردار باشد.
مسجد: تا قبل ازمتمرکز شدن روستائیان در مکان فعلی بعلّت پراکنده بودن منازل، لزوم احداث مسجد به نظر نمی آمد. ولی با احداث اولین منازل در روستای دهبرآفتاب در کنار خود به احداث مسجد پرداختند. با رشد جمعیت وکوچک بودن مسجد اول به احداث یک ساختمان جدید پرداختند که ساخت آن در محل بنای قدیمی از سال ۷۴ آغاز گردیده است و مردم کلیه مراسمات مذهبی خویش را در این مکان برگزار می‌کردند ولی بدلیل تقدسی که برای آن قائل بودند و مسجد را صرفاً محلی برای عبادت می دانستند جهت برگزاری مراسم عزاداری دهه ی محرم و گردهمائی های افراد روستا در مواقع لازم وجود مکانی دیگر لازم بنظر می رسید که به احداث یک حسینیه با زیر بنای ۵۰۰ متر پرداختند که هزینه آن از طرف اهالی روستا پرداخت گردید و اکنون کلیه مراسم مذهبی در این حسینیه بر پا می‌شود.
چگونگی رفت و آمد مردم به مسجد و شرکت در مراسم مذهبی:
افرادیکه منازل آنان در نزدیکی مسجد باشد نمازهای خود را در مسجد برگزار می‌کنند. در شبهای ماه محرم همه مردم در حسینیه و مسجد روستا گرد هم می آیند و به عزاداری می پردازند. همچنین در شبهای ماه مبارک رمضان که یک روحانی از طرف حوزه علمیه قم به این روستا وارد می‌شود. به برگزاری کلاسهای قرآن و آموزش احکام برای اقشار مختلف روستا می پردازند. علاوه بر اینها وقتی فردی از روستا از دنیا برود کلیه مراسم فاتحه خوانی و ختم آنرا در حسینیه برگزار می‌کنند و حسینیه از دو قسمت که بوسیله پرده ای از یکدیگر جدا می‌شود. در یک طرف زنان و در طرف دیگر مردان می نشینند.
احساسات مذهبی مردم در فشرهای مختلف:
احساسات مذهبی در بین همه مردم یکسان نیست. میتوانیم بنویسیم مسن ترین افراد سنتی ترین افرادند و تعصبات غلیظی نسبت به دین و مذهب دارند و کمتر موردیست از افراد مسن که نسبت به مذهب بی توجه و یا کم توجه باشد. در میان سالمندان افراد بسیاری وجود دارد که حافظ ادعیه و اوراد دینی هستند و در اوقات فراغت خویش به قرائت قرآن و دعاها مشغول می گردند. این گونه حالات و رفتارها در سنین پائین تر کمتر دیده می‌شود. مسن ترها چون تقلیدی محض اند اعتقاد آنان نیز سخت تر است. ولی در قشرهای میان سالان و افرادی که با آگاهی دوران انقلاب را درک کرده اند بینش آنان نسبت به مذهب روشنتر است و درک عمیقتری از مذهب را در ذهن دارند. اعتقادات مذهبی در میان نوجوانان و تا حدودی جوانان کمرنگ تر بوده و اعتقادات مذهبی آنان کمتر از میانسالان و سالمندان و حتی تعداد زیادی از جوانان است. ولی کمتر فردی ست در روستای دهبرآفتاب که درماه رمضان روزه نگیرد یا در عزاداریهای ماه محرم شرکت نکند.
روابط متقابل مردم و رهبران مذهبی
افراد و رهبران مذهبی دارای احترام زیادی در نزد مردم روستای دهبرآفتاب هستند و حرفهای آنان را سرمشق خویش می دانند و در مسائل مورد اختلاف حرف آنان مطاع است و همیشه افرادی که مورد مشورت قرار می گیرند افرادی اند که از نظر مذهبی دارای وجهه باشند. با اینکه مدت مدیدی از فوت مرحوم میر فتاح می گذرد ولی همچنان یاد او در اذهان باقی ست. همچنین سایر افراد مذهبی که در روستا بوده اند مود احترام زیادی بوده اند. در سال ۱۳۵۶ از روحانیون مورد تعقیب ساواک بودند که به این روستا آورده شدند و تا مدت مدیدی با لباس مبدل در این روستا زندگی می‌کرده اند و هرگاه که خطری احساس می شد آنانرا در مزارع پنهان می‌کردند، تا آنکه اوضاع آسانتر شد. این واقعه بیانگر نگرش افراد روستا نسبت به مذهب و افراد روحانی و مذهبی داشت.
تأثیر مذهب در زندگی مردم روستا
همانطور که قبلاً گفته شد روستای دهبرآفتاب نیز مانند اکثر نقاط روستایی ایران یک محیط سنتی است. یعنی دارای مردمی است سنّتگرا که در برابر تغییرات مقاومند و پایبندی آنان به آداب و رسوم و آئین گذشتگان راسخ است و با توجه به زمینه های تاریخی وجود مذهب در بین اهالی این روستا، مذهب در تمامی جنبه های زندگی آنان وارد شده است و در کوچکترین رفتارهای آنان می توان نفوذ مذهب را مشاهده کرد و در تمامی منازل می توان نشانه ای از مذهب را یافت که بیانگر تأثیر مذهب در زندگی آنان است. در زمان معاشرت با دیگران حفظ و رعایت آداب معاشرت، حقوق همسایگی، در حل اختلافات، در آداب طعام، در معاملات، در دادن خمس و زکات، در صدقه دادن، در درمان و معالجه بیماریها و توسّل جستن به دعا، در ازدواج و شاید بتوان گفت مهمترین نشانه نفوذ مذهب در بین روستائیان دهبرآفتاب تعداد شهدا، جانبازان و رزمندگانی است که در زمان جنگ هشت ساله در جبهه های جنگ حضور داشتند و می توان گفت آن اندازه که اینان از مذهب متأثر بوده اند از هیچ عامل دیگری تأثیر پذیر نبوده اند و در کاوش زندگی هر یک از این شهدا و رزمندگان می بینیم که آنان پرورش یافته دین و مکتب اند و این امر را در وصیت نامه و خاطراتی که از آنان نقل می‌شود می توان دریافت.
موقعیت جغرافیایی :
روستای دهبرآفتاب یکی از روستاهای بخش مرکزی شهرستان بویراحمد از استان کهکیلویه و بویراحمد می‌باشد که در ۱۵ کیلومتری شمال غربی یاسوج و در سر راه جاده یاسوج به سی سخت قرار دارد. از طرف شرق به روستای گنجه ای و از طرف غرب به روستاهای امیرآباد و تله گاه محدود می‌شود و شهر سی سخت در قسمت شمال غربی روستا واقع گردیده. سراسر مرز شمالی روستا را رشته کوه زاگرس تشکیل می‌دهد. در جنوب شرقی روستا، روستای سه ریز و درجنوب آن روستاهای فیروزآباد و راه مالی واقع شده اند.